Leren over dementie
Het onderwerp dementie kom je veelvuldig tegen in de zorg. Het is dan ook een diagnose die steeds vaker voorkomt. Dementerenden hebben vaak extra zorg nodig, zowel in het verpleeghuis als in de thuiszorg. De ontwikkelingen op het gebied van dementie volgen zich snel op. Daarom is continu nieuwe informatie van belang om de best mogelijke zorg te verlenen.
Wat is dementie?
Dementie is een verzamelnaam voor meer dan 50 ziekten. Dit zijn allemaal ziekten waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. De zenuwcellen in de hersenen gaan kapot of de verbindingen tussen de cellen. Door hersenen functioneren steeds minder goed door de afname van deze cellen en verbindingen.
Kenmerkend voor dementie is dat de hersenbeschadigingen blijven verergeren. Hierdoor gaat men steeds verder achteruitgaat in het functioneren in het dagelijks leven. Een ander kenmerk van dementie is dat de ziekte niet te genezen is. Wel zijn er medicijnen die het proces kunnen vertragen.
In sommige gevallen verloopt de achteruitgang heel snel. Anderen kunnen nog jarenlang een redelijk gewoon leven leiden. Uiteindelijk verzwakt dementie de patiënt dusdanig dat deze sterft door een ziekte of infectie of doordat deze niet meer kan slikken.
In Nederland hebben ruim 270.000 mensen dementie. Door de vergrijzing zal het aantal mensen met dementie naar verwachting stijgen tot meer dan een half miljoen in 2040. In 2055 zal het aantal mensen met dementie zijn piek bereiken. Dat maakt het nog belangrijker om je te blijven bijscholen over dementie als zorgmedewerker.
Oorzaken van dementie
Ondanks dat er veel onderzoek wordt gedaan naar de oorzaken van dementie is de oorzaak nog onduidelijk. De gedachte is nu dat veranderingen in de hersenen te maken hebben met de ziekte maar dit is nog niet bewezen. Wel is duidelijk dat dementie er niet van de ene op de andere dag is. De hersenschade ontstaat vaak geleidelijk.
In veel gevallen speelt erfelijkheid geen rol bij dementie. De uitzondering is dementie op jonge leeftijd. Daar kan erfelijkheid wel de oorzaak zijn van de schade in de hersenen.
Vormen van dementie
Zoals gezegd is dementie een verzamelnaam voor ruim vijftig ziektes. Zo’n 70% van alle mensen met dementie leidt aan de ziekte van Alzheimer. In de zorg krijg je echter te maken met alle vormen van dementie. Ook vasculaire dementie, frontotemporale dementie (FTD) en Lewy body dementie komen vaak voor.
We behandelen hieronder 4 veelvoorkomende vormen van dementie maar informatie over nog meer vormen (7) van dementie zijn hier te vinden. Om het makkelijk te maken kan je ook de poster over de verschillende vormen van dementie downloaden. Je vind de poster hier.
De ziekte van Alzheimer
Vaak uit de ziekte van Alzheimer zich in eerste instantie in geheugenproblemen. Daardoor krijgt iemand met de ziekte van Alzheimer moeite met alledaagse dingen zoals afspraken onthouden, keuzes maken of een gesprek voeren met iemand. Naarmate de ziekte vordert wordt het begrijpen van woorden, taal en informatie ook steeds meer een uitdaging. Andere symptomen van de ziekte van Alzheimer zijn stemmingswisselingen en gedragsveranderingen.
Bij de ziekte van Alzheimer worden zenuwcellen kapot gemaakt, wat de onderlinge communicatie verstoord die nodig is voor een goed werkend brein. Dit komt door de ophoping van vezels en bepaalde eiwitten (beta-amyloïd) in de zenuwcellen in de hersenen. Dit worden plaque (eiwit ophopingen) en neurofibrillaire tangles (vezel ophopingen) genoemd.
Vasculaire dementie
De oorzaak van vasculaire dementie ligt in problemen met de doorbloeding van de hersenen. Veel mensen met vasculaire dementie hebben of hadden eerder dan ook hart- en vaatziekten. Denk aan patiënten die eerder hartritmestoornissen, hoge bloeddruk, diabetes of een beroerte hadden.
Veel voorkomende klachten zijn problemen met spreken, concentreren en handelen. Het uitvoeren van twee dingen tegelijk kan een grote opgave blijken bij vasculaire dementie. Bij vasculaire dementie kunnen de klachten zeer verschillend zijn tussen patiënten. De oorzaak hiervan ligt in het hersengebied dat beschadigd is geraakt tijdens de problemen met de doorbloeding van de hersenen.
Meer informatie over vasculaire dementie
Lewy body dementie
Waar bij andere vormen van dementie de achteruitgang vaak geleidelijk verloopt schommelt iemands geestelijke achteruitgang bij Lewy body dementie van dag tot dag. De klachten van Lewy body dementie worden veroorzaakt door de aanwezigheid speciale eiwitafzettingen, voornamelijk in de hersenschors. Deze speciale eiwitafzettingen noemen we Lewy bodies.
Een patiënt met Lewy body dementie heeft in het begin vaak geen geheugenproblemen, maar bijvoorbeeld aandacht stoornissen of hallucinaties. Ook zijn er in veel gevallen verschijnselen van de ziekte van Parkinson, zoals tremoren (beven van bijvoorbeeld handen), stijfheid, een afwijkende manier van lopen, vertraagde beweging en/of een gebogen houding.
Frontotemporale dementie (FTD)
Een vorm van dementie die vaker op een jongere leeftijd voorkomt is frontotempoerale dementie. Doordat hersencellen in de frontaalkwab (gedragsgebied) en de temporaalkwab (taalgebied) afsterven ontstaat frontotempoerale dementie. Dit kan taal en spraak aantasten.
Frontotempoerale dementie valt vaak op door veranderingen in persoonlijkheid of gedrag. Afhankelijk van het hersengebied waar schade plaatsvind zijn er drie varianten van deze vorm van dementie te onderscheiden: een gedragsvariant, een taalvariant en een bewegingsvariant.
Meer informatie over Frontotemporale dementie (FTD)
Risicofactoren en preventie van dementie
Wetenschappers kennen de oorzaak van dementie nog niet. Er bestaan echter vermoedens dat 10 tot 20 procent van de gevallen van dementie voorkomen kan worden. In essentie komt het neer op gezonder leven, zoals in veel gevallen van preventie.
De zeven belangrijkste risicofactoren:
- Roken
- Ongezond gewicht
- Te weinig beweging
- Hoge bloeddruk
- Diabetes (suikerziekte)
- Te weinig mentale en sociale activiteiten
- Depressie
Een gezonde leefstijl komt steeds meer naar voren, ook in de vorm van leefstijlgeneeskunde. Zo verkleint een mediterraan dieet bijvoorbeeld de kans op hartziektes en beroertes. Het eten van veel vis, groenten en noten blijkt je hersenen volgens recent onderzoek te beschermen tegen de opbouw van eiwitten die verantwoordelijk zijn voor dementie. Dit onderzoek toont dat de mediterrane leefstijl de kans op de ziekte van Alzheimer vermindert.
Verloop van dementie
Wanneer de diagnose gesteld wordt lijdt de patiënt gemiddeld al 14 maanden aan dementie. Bij jonge mensen is dit vaak meer dan 4 jaar. Bij dementie nemen de schade aan de hersenen evenals de klachten die hiermee gepaard gaan steeds verder toe. Er zijn medicijnen die het proces kunnen vertragen maar uiteindelijk overlijdt een patiënt aan de gevolgen van dementie. Patiënten leven gemiddeld 8 jaar met dementie.
Dagbestedingsactiviteiten kunnen uitdagend zijn voor patiënten met dementie. Daarom stellen we een aantal dagbestedingsactiviteiten ideeën gratis beschikbaar.
De persoonlijke learning journey over dementie
Dementie is een verzamelnaam van ruim 50 ziekten en zal de komende jaren explosief groeien qua aantal patiënten. Kennis over deze ziektes en praktische tips voor welzijn en omgang met dementerende patiënten kunnen je werk een stuk makkelijker maken. Met de persoonlijke learning journey over dementie ben je altijd voorbereid.
Leren en ontwikkelen is altijd van belang als zorgprofessional maar zelden is dit vormgegeven in een persoonlijk ontwikkelplan. Met de persoonlijke learning journey stippelen we dit speciaal voor jou uit. Meld je nu aan voor jouw gratis persoonlijke learning journey >>
Uiteraard kan je zelf ook informatie vinden over dementie maar in dit geval brengen we de informatie graag naar je toe.
Hieronder vind je nascholingen, boeken en artikelen over dementie.
Kennisquiz dementie
Benieuwd hoe het gesteld is met jouw kennis over dementie? Volg dan de kennisquiz over dementie van Nursing. Door 8 vragen te beantwoorden over dementie kan je zien hoe goed je op de hoogte bent.
Dementie nascholingen
We hebben bij Bohn Stafleu van Loghum 4 nascholingen over dementie gecreëerd. Al onze e-learnings zijn geaccrediteerd en van de hoogst mogelijke kwaliteit. Deze tref je hieronder aan.
