Frans -inmiddels 80 jaar- is altijd een grappenmaker geweest, het middelpunt van de belangstelling, eigen baas, intelligent, sociaal, outgoing… Is er een feestje, dan hangt Frans de slingers op. Iedereen kent Frans en Frans kent iedereen.
Tenminste, dat wás Frans, voordat hij te maken kreeg met FTD (frontotemporale dementie). Door deze ziekte raakt Frans de filter kwijt tussen gedachte en actie. Hij overschrijdt dan ook regelmatig de grens tussen gewenst en ongewenst gedrag.
Dat doet hij natuurlijk niet expres en hij merkt het best als hij iets ‘verkeerds’ zegt. Zijn grappen en grollen, die hem maakten tot wie hij was, leiden ineens tot boze reacties. Maar dat is helemaal niet wat Frans wil. Hij wil mensen juist graag aan het lachen maken.
Wat zijn de kenmerken van FTD en hoe ga je als verzorgende om met mensen die deze ziekte hebben? Lees het antwoord op 6 vragen over FTD >>
Op de dagbehandeling voor mensen met dementie is het soms schipperen met de opmerkingen van Frans en de reactie van de overige bezoekers. Gelukkig vindt verzorgende Lenie het een mooie uitdaging om die grens én de sfeer te bewaken. Zo ook vandaag. Het is lekker warm en de bezoekers gaan in de tuin zitten voor een vragenspel. Elke kaart heeft vier hints om er achter te komen welk woord er gezocht wordt.
Voor Frans is dit wat te makkelijk en hij maakt ondertussen een Sudoku, totdat Lenie de vijfde kaart pakt en de hint geeft: ‘Het is fijn om te doen.’ Frans veert op en overstemt iedereen met zijn antwoord: ‘NEUKEN!’ Lenie lacht om zijn antwoord, maar zegt: ‘Dat geloof ik meteen Frans, maar dat antwoord zoeken we niet.’ Frans zakt terug in zijn stoel en gaat verder met zijn puzzel.
Meneer Bruinsma wordt in het verpleeghuis gezien als “vieze man” omdat hij verzorgenden betast. Verpleeghuispsycholoog Sarah Blom onderzoekt de situatie en stelt samen met de verzorgenden een Benaderingsplan op >>
Lenie gaat door naar de tweede hint: ‘Je doet dit alleen of met meer mensen.’ Wederom veert Frans op en roept: ‘NEUKEN!!’ Lenie lacht nog wat harder dan bij zijn vorige antwoord en Frans straalt. ‘Had zéker gekund Frans’, beaamt Lenie, ‘maar dat zoeken we nog steeds niet.’
Wanneer Lenie de kaart pakt voor de derde hint begint ze al te lachen tijdens het lezen en kijkt ze naar Frans: ‘Nou Frans, kom maar op… de derde hint: je hebt hierbij geen kleren aan.’ Frans pakt zijn moment en schreeuwt vanuit zijn tenen: “NEUKEN!!!” De hele groep is nu aan het lachen, dit is ook echt té grappig! ‘Sorry Frans, je hebt gelijk, maar we zoeken toch echt wat anders’, giert Lenie. Frans glimt van trots dat iedereen zo’n plezier heeft door hem.
‘Mag ik je poesje zien?’ Mensen met dementie maken soms seksueel getinte opmerkingen tegen verzorgenden. Word je dan boos of gebruik je humor? Deze collega’s reageren met een grappige kwinkslag >>
Bij de vierde hint “Je doet dit in het water”, roepen vier bezoekers: ‘Zwemmen!’ Lenie klapt enthousiast in haar handen: ‘Precies, dat was het woord dat we zochten!’ En Frans? Die mompelt tegen zijn buurman ‘kan nog steeds neuken zijn’. De buurman gniffelt en Frans gniffelt mee.
Verzorgende ig Annemieke van Heezik werkt in een gespecialiseerde PG team Thuiszorg en Dagbehandeling.
Blijf op de hoogte van inspirerende blogs met de gratis online nieuwsbrief van TVV voor verzorgenden >>
